İyot, sağlıklı bir beden için olmazsa olmazlardandır. Çoğu kişide eksikliği belirti vermese de kan tahliliyle anlaşılabilen iyot eksikliği mutlaka tedavi edilmelidir. Peki, iyot hangi besinlerde vardır?
İyot nedir?
İyot, vücudumuz tarafından üretilmeyen, besinler ile alınabilen faydalı bir elementtir.
İyot vücutta ne işe yarar?
Vücudun tiroid hormonlarını üretebilmesi için iyota ihtiyacı vardır. Bu hormonlar vücudun metabolizmasını ve diğer birçok önemli işlevi kontrol eder. Vücudun hamilelik ve bebeklik döneminde uygun kemik ve beyin gelişimi için tiroid hormonlarına da ihtiyacı vardır. Yeterli iyot almak herkes için, özellikle de bebekler ve hamile kadınlar için önemlidir.
Günlük iyot ihtiyacı nedir?
0-6 ay 110 mcg
7-12 ay 130 mcg
1-8 yaş 90 mcg
9-13 yaş 120 mcg
14-18 yaş 150 mcg
Yetişkinler 150 mcg
Hamilelik dönemin 220 mcg
Emzirme dönemi 290 mcg
İyot eksikliği nedir?
İyot eksikliği vücudunuzda yeterli miktarda iyot bulunmadığında ortaya çıkar. İyot eksikliği tiroid sorunlarının en yaygın nedenidir. Özellikle çocuklar, hamile veya emziren kişiler arasında giderek büyüyen bir sorundur. Bu gruplar tiroid sorunları ve diğer ciddi sonuçlar açısından risk altındadır.
İyot eksikliğinin belirtileri nelerdir?
İyot eksikliği olan birçok insanda semptom görülmez. Hipotiroidizmin belirtileri şunlardır:
Şiddetli yorgunluk ve kas zayıflığı
Hızlı kilo alımı
Depresyon
Ciltte kabarıklıklar
Konsantrasyon zorluğu
Yavaş kalp atışı
Kuru cilt
Saç dökülmesi
Sürekli üşümek
Kabızlık
Fazla iyot sağlığa zararlı mı?
Fazla alınan iyot vücut için tehlikeli olabiliyor. Yüksek düzeyde iyot almak, guatr (büyümüş tiroid bezi) dahil olmak üzere iyot eksikliği ile aynı semptomların bazılarına neden olabilir. Yüksek iyot alımı aynı zamanda tiroid bezi iltihabına ve tiroid kanserine de neden olabilir. Çok yüksek dozda iyot (örneğin birkaç gram) almak ağızda, boğazda ve midede yanmaya neden olabilir; ateş; karın ağrısı; mide bulantısı ; kusma; ishal ; zayıf nabız; ve komaya yol açabilir.
İyot yönünden zengin olan besinler hangileri?
Deniz yosunu (nori, yosun, kombu, wakame)
Morina
Konserve ton balığı
İstiridye
Karides
“İyotlu” etiketli sofra tuzları
Süt ürünleri
Yumurta
Sığır karaciğeri
Tavuk
Bebek maması
İyot eksikliği nasıl tedavi edilir?
İyot eksikliği genellikle;
- iyot içeren daha fazla yiyecek yemek
- iyotlu tuz kullanarak
- iyot takviyesi almak
Hipotiroidizmi olan kişilerin tiroid hormonunun sentetik bir formuyla tedaviye ihtiyacı olabilir.
İyot eksikliği nasıl önlenir?
Çoğu insan, deniz ürünleri gibi iyot açısından zengin yiyecekler yiyerek yeterli iyot alabilir. Yiyeceklerinizi az miktarda iyotlu tuzla tatlandırmak ve paketlenmiş ekmek yemek de beslenmenizdeki iyotun artmasına yardımcı olacaktır.
İyot fazlalığın zararları nelerdir?
Dünyada iyot eksikliği, guatr ve nodül oluşumunun en sık nedenidir. Önlenebilir bir neden olması çok önemlidir. Bir toplumdaki iyot eksikliği düzeltildikçe guatr sıklığı azalmaktadır. Öte yandan bazı ülkelerde (Brezilya, Şili, Japonya, Fildişi Sahili gibi), iyot fazlalığının da iyodun tiroid hormonlarının sentez ve salgılanmasının azalmasına yol açması nedeni ile guatrojenik etki gösterdiği bilinmektedir. Bu nedenle iyot takviyesi çok önemli olmakla beraber, aşırı iyot alımından da aynı oranda kaçınmak gereklidir. Özellikle hipertiroidi denilen tiroid bezinin hızlı çalıştığı dönemlerde, hormon yapımının hızlanmaması için hekim tarafından tedavi süresince iyot alımı kesilebilir. Bazen aşırı doz iyot alımı tiroid nodülleri olan hastaların nodüllerinin aktifleşerek fazla hormon salgılanmasına neden olabilir.
Kimler iyot takviyesi kullanabilir?
Vücudunuzda iyot oranı düşükse hekiminizin önereceği takviye ürünleri kullanabilirsiniz. Söz konusu takviyeler tablet ya da damla formunda satılmaktadır.
İyot takviyesi ve ilaç kullanımı sırasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İyot takviyeleri, kullandığınız ilaçlarla etkileşime girebilir. İyot takviyeleri, hipertiroidizmi tedavi etmek için kullanılan metimazol (Tapazol) gibi antitiroid ilaçlarla etkileşime girebilir . Antitiroid ilaçlarla birlikte yüksek dozda iyot almak vücudunuzun çok az tiroid hormonu üretmesine neden olabilir.
ACE inhibitörleri olarak bilinen yüksek tansiyon ilaçlarıyla birlikte potasyum iyodür almak kanınızdaki potasyum miktarını güvensiz bir düzeye çıkarabilir. ACE inhibitörleri arasında benazepril (Lotensin), lisinopril (Prinivil ve Zestril) ve fosinopril (Monopril) bulunur.
Potasyum iyodürü spironolakton (Aldactone) ve amilorid (Midamor) gibi potasyum tutucu diüretiklerle birlikte alırsanız kanınızdaki potasyum miktarı da çok yükselebilir .
