Yapılan klinik bir araştırmada yeni kan testi ayrıca kansersiz katılımcıların %10’unda yanlış pozitif sonuçlar verdi.
Kan testi kolonoskopinin yerine geçmez, ancak kolonoskopiye ve dışkı bazlı testlere dirençli kişilerde tarama oranlarını iyileştirebilir.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), kolorektal kanseri taramak için ilk kan testini onayladı.
Test, kolonoskopilerin yerini almasa da hastalar için tarama seçeneklerini genişletiyor ve kanserle ilişkili ölümün ikinci önde gelen nedeni için düşük test oranlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Guardant Health tarafından geliştirilen ve Shield adı verilen test, şu anda ticari olarak temin edilebiliyor ve kolorektal kanser açısından ortalama risk taşıyan 45 yaş ve üzeri yetişkinlerin birincil taraması için kullanılıyor.
Kolorektal kanseri taramak için birçok araç mevcut, ancak toplumda tarama oranları epey düşük.
Bunun en büyük nedeni bazı insanların kolonoskopiye hazırlanmayı zahmetli ve bu işlemden geçmeyi rahatsız edici bulması.
Guardant Health’in baş tıbbi görevlisi Dr. Craig Eagle yeni testle ilgili şunları söyledi:
“Bu yeni testin mevcut olmasının güzelliği, insanların kanser taramasından kolayca geçebilmesidir. Kan testi mevcut olan her yerde artık kolon kanseri taramasından geçebilirsiniz.
Tarama oranlarını iyileştirmek, kanseri erken yakalamaya ve hayat kurtarmaya yardımcı olabilir.”
Kolorektal kanserle ilişkili ölümlerin dörtte üçünden fazlası, taramaları güncel olmayan kişilerde meydana geliyor.
Ancak, kan testi kolonoskopinin yerini tutmaz. Kolonoskopi sırasında, bir gastroenterolog sadece kolorektal kanserin erken belirtilerini daha doğru bir şekilde bulmakla kalmaz, aynı zamanda kanserli ve kanser öncesi büyümeleri de çıkarabilir.
Yeni kan testi nasıl çalışıyor?
Kan alımı öncesinde hastanın beslenme düzenini değiştirmesine veya özel bir hazırlık yapmasına gerek yoktur.
Hücreler öldüğünde, hücresiz DNA (cfDNA) adı verilen küçük DNA parçalarını kan dolaşımına bırakırlar.
Kolorektal kanserli kişilerde, dolaşan bu DNA parçalarından daha yüksek bir konsantrasyona sahip olma eğilimi vardır.
Ayrıca, DNA’nın kolorektal kanser hücrelerinde normal hücrelere kıyasla ifade edilme biçiminde farklılıklar vardır.
Shield testi, kanda DNA parçaları arıyor ve bu genetik bilginin bir kanser hücresinden gelip gelmediğini analiz ediyor.
On yıl önce FDA onayı alan invaziv olmayan bir test olan Cologuard da benzer şekilde çalışır. Dışkı örneklerini kanser hücrelerinden gelmiş olabilecek kan ve DNA parçalarına dair işaretler açısından analiz eder.
Dışkı doğrudan kolon ve rektumdan geçer. Bir tüp kandan bağırsaklara kadar izlenebilen DNA parçalarını belirlemek özellikle zordu.
Kanser lezyonları büyük olduğunda, daha az gelişmiş olanlardan daha fazla hücre dökerler. Bu, bir kan testinin erken evre hastalıktan ziyade ileri kanser belirtilerini tespit etme olasılığının daha yüksek olduğu anlamına gelir.
Test Ne Kadar İyi Çalışıyor?
Guardant, Shield’ı yaklaşık 8.000 kişiyle yapılan randomize kontrollü bir denemede test etti.
Bu katılımcıların hepsinin kolorektal kanser için ortalama bir riski vardı; kaydolduklarında dışkılarında kan veya karın ağrısı yoktu.
Kolorektal kanseri olan 65 kişinin yaklaşık %83’ü Shield testinde pozitif sonuç aldı. Test bu vakaların %17’sini kaçırdı.
Kan testi özellikle geç evre kanserleri tespit etmede iyiydi; evre 2 veya 3 kolorektal kanseri olan her katılımcı pozitif sonuç aldı.
Evre 1 kanserlerinin %55’ini tespit etti.
Kolorektal kanser genellikle adenom adı verilen kanserli olmayan tümörler büyüyüp kanserli hale geldiğinde gelişir. Klinik çalışmada, Shield testi ileri adenomların yaklaşık %13’ünü tespit etti.
Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi’nde gastroenterolog ve Amerikan Gastroenteroloji Derneği’nin eski başkanı olan Dr. David Lieberman, geçen sonbaharda Guardant testinin mevcut kolorektal kanser tarama araçlarıyla nasıl uyumlu olması gerektiğini tartışmak üzere bir AGA uzman paneline başkanlık etti.
Modelleme çalışmaları, kan testi yaptırmanın, hiç tarama yapılmamasına kıyasla kolorektal kansere yakalanma ve bu kanserden ölme riskini “açıkça” azalttığını gösterdi.
Ancak Lieberman, “Bu test kanser önlemede gerçekten etkili olmayacak çünkü ileri polipleri olan hastaların çoğunu tespit etmekte başarısız olacak ve kanserin en erken evrelerini tespit eden diğer testlerden daha az etkili olacak.” dedi.
“Hastalar kan testini halihazırda kullanılan ve onaylı testlerden biri yerine koyarsa, bu daha fazla kolon kanseri vakasına ve kolon kanserinden daha fazla ölüme yol açacaktır” diye ekledi.
