Protein eksikliğinin en ciddi şekli kwashiorkor olarak adlandırılır ve gelişmekte olan ülkelerde yaşayan çocuklarda yaygındır.
Başka bir tıbbi rahatsızlık nedeniyle yediğiniz besinlerdeki proteinleri vücudunuz etkili bir şekilde sindiremiyor ve ememiyorsa da eksiklik yaşayabilirsiniz.
Protein Ne İşe Yarar?
Sindirildiğinde, protein amino asitlere parçalanır. Bu amino asitler vücudun dokularının işlev görmesine ve büyümesine yardımcı olur.
Bu durum, proteini sağlıklı ve güçlü kaslara ve kemiklere sahip olmak için önemli hale getirir ve ayrıca saçınızı ve tırnaklarınızı etkiler.
Dokuz temel amino asit ve 11 temel olmayan amino asit vardır. Temel amino asitler, vücudumuzun üretemediği için diyet yoluyla tüketilmeleri gerektiği için “temel”dir.
Karbonhidratlar ve yağların aksine, diyetle tüketilen fazla amino asitleri depolayacak bir mekanizma yoktur. Bu nedenle sürekli bir tedarik gereklidir. Basitçe söylemek gerekirse, vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılamak için günlük olarak protein tüketmeniz gerekir.
Protein Eksikliği Belirtileri
Vücudunuz gerekli protein miktarını alamadığında veya proteini etkili bir şekilde kullanamadığında, araştırmalar bunun artan enfeksiyonlar ve hastalıklar ve yaşlı hastalarda sıklıkla sarkopeni olarak adlandırılan kas kütlesinde azalma dahil olmak üzere bir dizi semptoma yol açabileceğini göstermiştir.
Protein eksikliği ayrıca bacaklarda şişmeye yaraların daha yavaş iyileşmesine ve hamileliğin ikinci üç ayında preeklampsi olarak da adlandırılan yüksek tansiyona yol açabilir.
Protein eksikliği bebeklerde ve çocuklarda farklı şekilde ortaya çıkabilir.
Örneğin, bir çalışma bir çocuğun hastalık kaynaklı protein eksikliği sonucu gümüş rengi saçlar ve daha açık renkli cilt lekeleri geliştirdiğini bulmuştur.
Hipoproteinemi ile doğan preterm bebeklerde ayrıca ciddi nörolojik yaralanma ve ölüm riski daha yüksektir.
Bu çalışmalar, yeterli protein alımının yaşamın her aşamasında uygun vücut fonksiyonunu sürdürmek için neden önemli olduğunu pekiştiriyor. Bir adım öteye giderek, proteinin rolünü anlamak ve diyetinizde yeterli alımı sağlamak da kritik öneme sahiptir.
Protein eksikliğiniz olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuza başvurun. Bu eksiklik gelişmekte olan ülkelerde daha yaygın olsa da, doktorunuz protein seviyelerinizin çok düşük olup olmadığını öğrenmek için kanınızı test edebilir ve ayrıca bu seviyeleri nasıl tekrar yükselteceğinize dair tavsiyelerde bulunabilir.
Protein Eksikliğine Ne Sebep Olur?
Mevcut diyet kılavuzları yetişkinlerin günlük kalorilerinin %10 ila %35’ini proteinden almasını önermektedir. Ancak bazı araştırmacılar bunun çok düşük olabileceğine ve yeniden değerlendirilmesi gerektiğine inanmaktadır.
Başka bir teori ise vejetaryen beslenmenin protein eksikliğine yol açtığıdır. Tüm et bazlı yiyecekleri ortadan kaldırmanın protein alımını ciddi şekilde kısıtladığı, bazen de sağlıksız seviyelere düşürdüğü düşünülüyor.
Bazı durumlarda bu gerçekleşebilse de araştırmalar, çoğu vejetaryen beslenmenin baklagiller, kuruyemişler ve tohumlar aracılığıyla yeterli protein sağladığını ortaya koyuyor.
Protein eksikliği aynı zamanda bazı tıbbi rahatsızlıklardan da kaynaklanabilir:
- Kazanılmış bağışıklık yetersizliği sendromu (AIDS)
- Anoreksiya nervoza
- Kanser
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Amiloidoz gibi gastrointestinal rahatsızlıklar
- Böbrek yetmezliği
Protein Eksikliği Ne Kadar Yaygın?
New York Bilimler Akademisi Yıllıkları’nda yayınlanan bir araştırmaya göre, dünya çapında yaklaşık bir milyar insan yetersiz protein alımına sahip.
Bunun başlıca nedeni, genel olarak gıdaya erişimin sınırlı olmasıdır .
Protein kaynakları gelişmiş ülkelerde çok yaygın bir şekilde bulunabildiğinden, yeterli protein tüketme bu ülkelerde pek sorun olmuyor.
Bazı araştırmalar, 50 yaş üstü yetişkinlerin yaklaşık üçte birinin günlük protein alımını (RDA) karşılayamadığını ortaya koymuştur. Kısıtlayıcı bir diyet uygulayan kişilerde de protein eksikliği görülebilir.
Ne Kadar Proteine İhtiyacınız Var?
Amino asitlerin sabit bir akışını sürdürmek için yeterli protein alımı esastır. Bu nedenle, hücrelerinizin yapısını ve işlevini desteklemek için yeterli protein tüketmeniz önerilir.
Bu gereksinim, yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite seviyeleri gibi faktörlere bağlı olarak her kişi için farklı olacaktır.
2020-2025 ABD Tarım Bakanlığı (USDA) yönergeleri, çoğu yetişkinin vücut ağırlığının %0,8’i kadar protein tüketmesini önermektedir.
Protein Alımı Nasıl Artırılır
Protein, çok çeşitli hayvansal ve bitkisel gıdalarda mevcuttur:
- Fasulye ve baklagiller
- Peynir
- Yumurtalar
- Süzme yoğurt
- Yağsız dana eti, tavuk, hindi eti
- Kuruyemişler ve kuruyemiş ezmeleri
- Yulaf
- Kinoa
- Deniz ürünleri
- Tohumlar
- Tofu
Protein tüketemeyenler için bitkisel yumurta ve et hazırlandı
Uzmanların gündemindeki mucize enzim: Nattokinaz
