Herkes sağlıklı bir bedene sahip olmak ister. Bu sebeple vitamin ve takviye ürünler son yıllarda daha çok tüketilmeye başladı. En çok tercih edilen takviyelerden biri de selenyum. Peki, kim ne kadar selenyum kullanmalı?
Selenyum nedir?
Selenyum, vücudun kendi başına üretemediği için dışarıdan besin yoluyla alınması gereken ve DNA yapımında rol alan önemli bir mineraldir.
Selenyum önemli bir mineraldir, yani vücutta bağışıklık sistemini güçlendirmek, kısırlığa ve bilişsel gerilemeye karşı koruma ve tiroid fonksiyonunu iyileştirmek gibi birçok önemli işlevi yerine getirir.
Selenyum ne işe yarar?
elenyum, DNA yapımına yardımcı olan ve hücre hasarına ve enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olan, selenoproteinler adı verilen çeşitli enzimlerin ve proteinlerin önemli bir bileşenidir; bu proteinler aynı zamanda üreme ve tiroid hormonlarının metabolizmasında da rol oynar. Vücuttaki selenyumun çoğu kas dokusunda depolanır, ancak tiroid bezi, tiroid fonksiyonuna yardımcı olan çeşitli selenoproteinler nedeniyle en yüksek selenyum konsantrasyonunu tutar.
Selenyum faydaları nelerdir?
Selenyum , metabolizmayı, büyümeyi ve enerji seviyelerini etkileyen bir endokrin bezi olan tiroidin düzgün fonksiyonunda önemli bir rol oynar .
Bunun nedeni selenyumun, tiroid bezinin iyot salmasına neden olan bir enzim olan tiroksin 5-deiyodinaz aktivitesini arttırması olabilir. Selenyum veya iyot eksikliği, yorgunluğa, depresyona, istenmeyen kilo alımına ve diğer semptomlara neden olan bir durum olan hipotiroidizme yol açar.
Selenyumun antioksidan ve antiinflamatuar özelliklere sahiptir. Bu, bağışıklık sistemini güçlendirmeye, enfeksiyon riskini azaltmaya ve vücutta serbest radikallerin dolaşımından kaynaklanan oksidatif stresin etkilerini azaltmaya yardımcı olduğu anlamına geliyor.
Astımlı bazı kişiler için selenyum takviyesi semptomların şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
Çalışmalar kandaki daha düşük selenyum konsantrasyonlarının daha fazla astım atağı ve daha fazla inhaler kullanımıyla ilişkili olduğunu buldu. Bu, bazı araştırmacıların selenyumun antioksidan etkilerinin ve oksidatif stresi azaltma yeteneğinin astım semptomlarını yönetmeye ve solunum sıkıntısını önlemeye yardımcı olabileceğini iddia etmesine yol açtı.
Selenyumun doğurganlığın ve üreme sağlığının yanı sıra sağlıklı gebelik sonuçlarının geliştirilmesinde de rol oynadığını gösteren giderek artan kanıtlar vardır.
Sistematik bir inceleme, daha yüksek serum (kan) selenyum konsantrasyonlarının, daha yüksek sayıda oosit (olgunlaşmamış yumurta hücreleri) ve yumurtalık folikülleri gibi kadın doğurganlığının çeşitli pozitif belirteçleriyle bağlantılı olduğunu kanıtlamıştır.
Selenyum, inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltma kabiliyeti nedeniyle nöroprotektif bir etkiye sahip olabilir. Enflamasyon sıklıkla Alzheimer hastalığının ve diğer demans türlerinin gelişimine katkıda bulunur.
Çalışmaların gözden geçirilmesi, selenyum takviyesinin hem hafif bilişsel bozukluğu (MCI) hem de Alzheimer hastalığı olan kişiler arasında bilişsel test sonuçlarını iyileştirdiğini ortaya koydu.
Çalışmalar selenyum düzeyleri ile belirli kanser türlerinin riski arasında ters bir ilişki olduğunu göstermiştir . Bu, düşük selenyum düzeyine sahip kişilerde kanser riskinin daha yüksek olduğu, selenyum düzeyi daha yüksek olan kişilerin ise aşağıdaki risklerin daha düşük olduğu anlamına gelir.
Selenyum eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
Günlük selenyum ihtiyacı nedir?
1-3 yaş arası çocuklarda 20 mcg/ gün, 4-8 yaş arası çocuklarda 30 mcg/gün, 9-13 yaş arası çocuklarda 40 mcg/gün, 14 yaş üzeri çocuklar ve yetişkinlerde ise 55 mcg/ gün selenyum gereksinimi söz konusudur. Hamilelein günde 60 mcg, emziren kadınların ise 70 mcg günlük selenyuma ihtiyacı vardır.
0-6 ay arası bebekler: 15 mcg
7-12 aylık bebekler: 20 mcg
1-3 yaş arası çocuklar: 20 mcg
4-8 yaş arası çocuklar: 30 mcg
9-13 yaş arası çocuklar: 40 mcg
14-18 yaş arası gençler: 55 mcg
Yetişkinler: 55 mcg
Selenyum eksikliği belirtileri nelerdir?
- Erkek ve kadınlarda kısırlık
- Kas Güçsüzlüğü
- Yorgunluk
- Zihin sisi
- Saç dökülmesi
- Güçsüz bağışıklık sistemi
Selenyum düşüklüğü niye olur?
Avrupa’daki toprak yıllar içinde selenyum içeriğini büyük ölçüde kaybetti. Aşırı hava koşullarını teşvik ettiği için bunun sorumlusunun iklim değişikliği olduğu düşünülüyor. Sonuç olarak şiddetli yağışlar selenyumu topraktan yıkar ve uzun süreli kuraklık dönemleri de selenyum içeriğini azaltır.
Toprakta çok az selenyum varsa bitkilerde yeterince birikemez, bu da besinlerin selenyum açısından daha az zengin olmasına neden olur.
Vücuda yeterli oranda selenyum alınmadığı durumlarda selenyum eksikliği ortaya çıkar. Selenyum eksikliğinde yorgunluk, kas zayıflığı gibi miyodejeneratif hastalıklar yanı sıra bağışıklık sisteminde zayıflama ve depresif ruh hali belirtiler görülebilir.
Selenyum yönünden zengin besinler nelerdir?
- Brezilya Fındığı
- Ton balığı
- Pisi balığı
- Sardalya
- Karides
- Jambon
- Kırmızı et
- Hindi
- Tavuk
- Makarna
- Pirinç
- Yumurta
- Yulaf
- Bakliyat
Selenyum takviyesi neden kullanılır?
Selenyum takviyelerinin, bağışıklık fonksiyonunun güçlendirilmesi, saç ve tırnak sağlığının iyileştirilmesi ve sağlıklı bir tiroidin desteklenmesi dahil olmak üzere çeşitli faydalar sağladığı teşvik edilmektedir. Bazen E veya C vitamini gibi diğer antioksidan vitaminlerle birleştirilirler. Bu takviyeler genellikle doz başına 100-400 mikrogram arasında selenyum içerir (Tolere Edilebilir Üst Alım Seviyesi 400 mikrogramdır).
Takviyeler genellikle kapsül veya tablet şeklinde olur.
Selenyumu gıdalardan ya da takviyelerden alıyor olsanız da aşırı miktarda tüketmek toksik olabilir.
Selenyum takviyesi almadan önce mutlaka doktorunuzda görüşmeniz gerekiyor.
Selenyum takviyeleri hangi ilaçlarla birlikte kullanılmaz?
selenyum takviyesi bazı ilaçları etkileyebilir. Örneğin, sıklıkla yumurtalık, mesane, akciğer ve diğer kanserleri tedavi etmek için kullanılan kemoterapi ilacı sisplatin (Platinol) selenyum düzeylerini düşürebilir. Bu etkileşimin nedeni belirsizdir.
Şu anda aldığınız diğer ilaçlar veya takviyeler ve bunların selenyum takviyeleri ile etkileşime girip girmeyeceği konusunda mutlaka doktorunuz ve eczacınıza danışın.
