D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

D vitamini vitaminler arasında özel bir yere sahiptir. D vitamini, vitamin olmadığı gibi gerçek anlamda bir besin de değildir. Aksine, güneş ışığına maruz kalma yoluyla ciltte üretilen bir hormonun öncüsüdür. Bu nedenle bazı kişiler D vitaminini güneş ışığı vitamini olarak da adlandırır. Aslında sadece güneş ışınımı olmadığında ve gıda yoluyla emildiğinde bir besindir.

Sadece birkaç gıda önemli miktarda D vitamini içerir. Hiç kimse günlük D vitamini ihtiyacını yalnızca besinlerle karşılayamaz. Ancak diyet D vitamini düzeylerine küçük ölçüde katkıda bulunabilir.

Prensip olarak günlük D vitamini ihtiyacının tamamını yalnızca güneş ışınımı yoluyla karşılamak mümkündür. Ancak günlük yaşamda herkes birçok nedenden dolayı bunu yapamaz. Bu nedenle güneş ışığının az olduğu ülkelerde D vitamini eksikliği daha yaygındır.

D Vitamini Nedir?

D vitamini, yapı olarak steroid hormonlara benzeyen, kalsiferol adı verilen, yağda çözünen bir grup vitaminin ortak terimidir. Bu grup D2 vitamini (ergokalsiferol) ve D3 vitaminini (kolekalsiferol) içerir.

D3 vitamini yağlı balık ve yumurta sarısı gibi bazı hayvansal gıdalarda bulunur. Vücut ayrıca güneş yardımıyla ciltte D3 vitamini üretir. D2 vitamini bazı bitkisel besinlerde, mantarlarda ve mayalarda bulunur.

Vücut, D vitaminini özellikle yağ dokusu ve kaslarda, az miktarda da karaciğerde uzun süre depolayabilir.

Gripten hızla kurtulmak için tercih edilmesi gereken 9 vitamin

D Vitamini ne işe yarar?

D vitamini kemik metabolizmasını etkileyerek özellikle kemik sağlığında önemli rol oynar. D vitamininin yardımıyla vücut, bağırsaktaki besinlerdeki kalsiyum ve fosfatı emerek kemiklere aktarabilir. Aynı zamanda kalsiyum ve fosfat arasında denge sağlar. Bu çok önemlidir çünkü kemiklerde kalsiyum, hidroksiapatit adı verilen fosfata bağlanır.

D vitamini kaslar için de öhemlidir. Kas performansını, kas hızını ve kas koordinasyonunu etkiler.

D vitamini ayrıca bağışıklık sisteminin işlevini de etkiler. D vitamini yeterince sağlanmazsa, diğer şeylerin yanı sıra soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonları riski de artar. Bununla birlikte, iyi bir D vitamini kaynağı ile bağışıklık sisteminin savunma hücreleri daha kolay aktive olur ve bu nedenle patojenlerle daha hızlı savaşabilir.

Aslında, vücuttaki hemen hemen tüm hücreler kalsitriol için bağlanma bölgelerine (reseptör adı verilen) sahiptir. Sonuç olarak D vitamini muhtemelen birçok süreci etkileyebilir. Buna göre, D vitaminine çeşitli işlevler atfedilmiştir ve defalarca atfedilmektedir ve kanser, diyabet veya yüksek tansiyon gibi hastalıklarla bağlantılarından şüphelenilmektedir. Ancak bu vakalarda bu durum henüz net bir şekilde kanıtlanamamıştır.

Günlük D vitamini gereksinimi nedir?

Teorik olarak cilt yeterli güneş ışığına maruz kaldığı sürece vücut yeterli D vitaminini kendisi üretebilir. Ancak vücudun yeterli miktarda D vitamini üretemediği varsayılırsa kan serumunda 50 nml/l kalsidiol düzeyine ulaşmak için yetişkinlere günde 20 µg D vitamini önerilmektedir. Bu gibi durumlarda besin takviyeleri ile ihtiyaç karşılanabilir.

Bebeklerde D vitamini konusu bir istisnadır. Bebeklerin vücutları henüz yeterli miktarda D vitamini üretememektedir. Bunun için gerekli olan enzim sistemi henüz tam olarak gelişmemiştir. Ayrıca bebeklerin 12. ayın sonuna kadar doğrudan güneş ışığına maruz kalmaması gerekmektedir. Bebekler anne sütü yoluyla az miktarda D vitamini emerler, ancak ihtiyaç duydukları kadar değil.

Bu nedenle uzmanlar, bebeklerin ilk yılındaki D vitamini ihtiyaçlarının besin takviyeleri ile dengelenerek eksikliğin önlenmesini öneriyor: Hem anne sütüyle beslenen hem de anne sütü almayan bebekler, yaşamın ikinci haftasından itibaren günde 12,5 µg D vitaminine (= 400 ila 500 IU) ihtiyaç duyarlar.

D vitamini üretiminde güneşin rolü nedir?

Her gün güneşten korunmadan açık havada kısa bir süre geçirirseniz çoğu durumda teorik olarak D vitamini ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Vücut, güneş ışığı cilde çarptığında günlük ihtiyacının yüzde 80 ila 90’ını kendisi üretir. Belirleyici faktör güneş ışığında bulunan UVB radyasyonunun miktarıdır.

D vitamini ihtiyacınızı karşılamak için güneşte ne kadar süre kalmanız gerektiği de cilt tipinize bağlıdır. Kimi için 5 kimi için 25 dakika güneş ışığı yeterlidir. Örneğin koyu cilt tipleri, D vitamini ihtiyacını karşılamak için açık cilt tiplerine göre daha fazla güneş ışığına ihtiyaç duyar.

Solaryum D vitamini eksikliğini giderir mi?

Bazı kişiler D vitamini ihtiyacını solaryumla karşılayabileceklerine inanırlar. Ancak bu gerçekci bir uygulama değil. Solaryumlar genellikle hızlı bir şekilde bronzlaşmaya neden olan ve gerekli UVB bileşenini mümkün olduğunca filtreleyen UVA radyasyonunu kullanır. Uzmanlar, solaryum uygulamalarının cilt kanseri riskini artırabildiğini ifade ediyor.

Öte yandan gün ışığının cam panellerden cilde nüfuz etmesi (örneğin arabada, evde veya ofiste) D vitamini temini açısından hiçbir etkisi yoktur. Cam paneller güneş ışınımının UVB kısmını filtreler.

Hangi gıdalar D vitamini yönünden zengindir?

D vitamini öncelikle morina karaciğeri yağında ve yağlı balıklarda (ringa balığı, yılan balığı, somon veya uskumru gibi) bulunur. Peynir, yumurta ve tereyağı gibi besinler de yüksek D vitamini içeriğine sahiptir.

OTC ilaç kullanırken dikkatli olun!

D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

• Kas ağrısı
• Kemik ağrısı
• Acıya karşı artan hassasiyet
• Ellerde veya ayaklarda karıncalanma
• Üst kollar veya uyluklar gibi vücudun gövdeye yakın kısımlarındaki kas zayıflığı
• Kalça veya bacaklardaki kas zayıflığı nedeniyle yürürken paytak paytak yürüme
• Sık sık kemik kırıklarıyla karşılaşmak
• Kas seğirmesi veya titreme
• Kas spazmları
• Eğik bacaklar

Fazla D vitamini takviyesi kullanılırsa ne olur?

D vitamini doz aşımı ancak D vitamini takviyelerinin uzun süre çok yüksek dozda alınması durumunda mümkündür. Günlük 100 µg’dan (= 4.000 IU) fazla uzun süreli D vitamini alımının şüpheli olduğu düşünülmektedir.

D vitamini doz aşımı daha uzun sürerse hiperkalsemi meydana gelebilir. Kandaki kalsiyum seviyeleri keskin bir şekilde yükselir çünkü vücut, yüksek miktarda D vitamini nedeniyle bağırsaktaki gıdalardan daha fazla kalsiyum emer.

Kalsiyum seviyeleri sürekli olarak yüksekse, kalsiyum böbreklerde birikir ve böbrek taşı veya böbrek kireçlenmesi gibi böbrek sorunları riski artar. Biriken kalsiyum böbreklere geri dönüşü olmayacak şekilde zarar verir.

Güneşin yardımıyla (yaz aylarında) günlük ihtiyacınızın yüzde 90’ı teorik olarak çok kısa bir süre sonra karşılanabilmektedir. Ancak güneşte daha uzun süre kalırsanız D vitamini fazlalığı konusunda endişelenmenize gerek yok. Vücut, ciltte ihtiyaç duyulandan fazla D vitamini üretemez ve bir süre sonra üretimi azalır.